Często zdarza się, że deweloperzy w nowo wybudowanych budynkach, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe, a także zarządcy/właściciele centrów handlowych utrudniają przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej, a tym samym możliwość zaoferowania swoich usług użytkownikowi końcowemu. Ustawodawca wychodzi naprzeciw tym problemom i w art. 30 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. 2016, poz. 1537 ze zm.) przewiduje, że właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, jest obowiązany zapewnić przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu nieodpłatny dostęp do nieruchomości, w tym do budynku oraz punktu styku, polegający w szczególności na:
- zapewnieniu możliwości wykorzystywania istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub istniejącej instalacji telekomunikacyjnej budynku, jeżeli powielenie takiej infrastruktury byłoby ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe,
- umożliwieniu doprowadzenia przyłącza telekomunikacyjnego aż do punktu styku,
- umożliwieniu wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku, jeżeli:
- nie istnieje instalacja telekomunikacyjna budynku przystosowana do dostarczania usług szerokopasmowego dostępu do Internetu o przepustowości co najmniej 30 Mb/s lub
- istniejąca instalacja telekomunikacyjna budynku przystosowana do dostarczania usług szerokopasmowego dostępu do Internetu o przepustowości co najmniej 30 Mb/s nie jest dostępna lub nie odpowiada zapotrzebowaniu przedsiębiorcy telekomunikacyjnego,
- umożliwieniu korzystania z punktu styku,
- umożliwieniu odtworzenia przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonaniu instalacji telekomunikacyjnej budynku, które uległy likwidacji, zniszczeniu, uszkodzeniu lub wymagają modernizacji lub przebudowy
- w celu zapewnienia telekomunikacji w tym budynku.
Co ważne, obowiązek zapewnienia dostępu do nieruchomości jest niezależny od tego, czy budynek został ukończony i czy rozpoczęto jego użytkowanie.
Ustawodawca w ust. 1e omawianej regulacji przewidział możliwość zwrócenia się przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do właściciela, użytkownika wieczystego lub zarządcy nieruchomości z wnioskiem o udzielenie informacji o:
- danych kontaktowych właściciela kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku i przyłącza telekomunikacyjnego;
- podmiotach korzystających z punktu styku;
- innych przedsiębiorcach telekomunikacyjnych korzystających z kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku i przyłącza telekomunikacyjnego;
- numerze księgi wieczystej nieruchomości;
- osobach lub podmiotach uprawnionych do zawarcia umowy w sprawie dostępu, wraz z ich adresami do doręczeń
a właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości jest obowiązany udzielić przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu informacji w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku w tej sprawie.
Stosownie do art. 30 ust. 3 Ustawy, właściciel kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego, niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, jest obowiązany udostępnić przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu takie przyłącze, instalację, całość lub część kabla, w tym w szczególności włókno światłowodowe, jeżeli doprowadzenie przyłącza telekomunikacyjnego, wykonanie instalacji telekomunikacyjnej budynku, doprowadzenie kolejnego kabla telekomunikacyjnego do budynku lub umieszczenie takiego kabla w istniejącej kanalizacji kablowej byłoby ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe.
Warunki dostępu do nieruchomości określa umowa zawarta między przedsiębiorcą telekomunikacyjnym a odpowiednio właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub zarządcą nieruchomości, właścicielem kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego. Umowa taka powinna zostać zawarta w terminie 30 dni.
Koszty ponoszone przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego
Niezależnie od braku możliwości nałożenia wynagrodzenia/opłat na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, ponosi on jednak koszty:
- związane z udostępnieniem nieruchomości w celu wykorzystywania istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub istniejącej instalacji telekomunikacyjnej budynku albo doprowadzenia do budynku przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku, w tym przywrócenia stanu pierwotnego;
- utrzymania udostępnionego przyłącza telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub całości lub części kabla telekomunikacyjnego.
W świetle stanowiska Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) z grudnia 2013r., do tych wydatków możemy naliczyć następujące koszty (o ile zostały faktycznie poniesione przez właściciela nieruchomości):
- wynagrodzenie dla pracownika ochrony za dodatkowe godziny (nadzór nad pracownikami operatora wykonującymi instalację),
- koszty związane z koniecznością potwierdzenia przez właściwe organy zachowania norm bezpieczeństwa przy realizacji inwestycji, kolizji instalacji telekomunikacyjnej z innymi instalacjami w budynku,
- koszt wykonania przyłączy energetycznych na potrzeby aktywnych urządzeń sieciowych,
- koszty energii udostępnionej na czas pracy budowlanych (ryczałt albo odrębna umowa operatora z zakładem energetycznym),
- koszt najmu powierzchni zajętej przez os. trzecią (np. innego najemcę) jaką musiał zająć operator w toku swoich czynności (np. w formie refaktury kosztu umniejszenia czynszu najemcy na operatora).
Decyzja Prezesa UKE
W przypadku, kiedy właściciel nieruchomości uchyla się od obowiązku oferowania dostępu do nieruchomości, prezes UKE, kierując się potrzebą zapewnienia skutecznej konkurencji oraz zapewnienia telekomunikacji, może, w drodze decyzji, określić warunki zapewnienia tego dostępu.
Umowa albo ostateczna decyzja w sprawie dostępu, stanowią ponadto podstawę do dokonania wpisu w dziale III księgi wieczystej nieruchomości.
Obowiązek wyposażenia budynku w instalację telekomunikacyjną umożliwiającą świadczenie usług przez różnych dostawców usług
Ustawodawca wskazuje ponadto, że w celu zapewnienia świadczenia użytkownikom usług telefonicznych, usług transmisji danych zapewniających szerokopasmowy dostęp do Internetu oraz usług rozprowadzania cyfrowych programów radiowych i telewizyjnych w wysokiej rozdzielczości przez różnych dostawców usług, budynek powinien być wyposażony, zgodnie z przepisami w sprawie warunków techniczno-budowlanych wydanych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r. poz. 290, 961, 1165 i 1250), w instalację telekomunikacyjną umożliwiającą przyłączenie do publicznych sieci telekomunikacyjnych wykorzystywanych do świadczenia tych usług, przy zachowaniu zasady neutralności technologicznej.
Regulacja ta ma na celu zapewnienie, aby już na etapie projektowania i budowy budynku zlikwidowane zostały techniczne przeszkody uniemożliwiające lub utrudniające przedsiębiorcom telekomunikacyjnym działającym w oparciu o własną infrastrukturę telekomunikacyjną konkurowanie o użytkowników końcowych.
Regulacje Prawa Telekomunikacyjnego
Na zasadach określonych w art. 139 Ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo Telekomunikacyjne (Dz. U. nr 171, poz. 1800), odnoszącym się do przedsiębiorców telekomunikacyjnych, będących właścicielami infrastruktury telekomunikacyjnej, w przypadku spełnienia dalszych przesłanek ustawowych, są oni zobowiązani umożliwić m.in. innym przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostęp do swojej infrastruktury telekomunikacyjnej i nieruchomości, w tym do budynku, polegający m. in. na:
- współkorzystaniu z infrastruktury telekomunikacyjnej i nieruchomości, w tym zapewnianiu określonych elementów tej infrastruktury, kolokacji oraz umożliwianiu zakładania, eksploatacji i konserwacji urządzeń telekomunikacyjnych, przyłączy telekomunikacyjnych, instalacji telekomunikacyjnej budynku i innych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, a także nadzoru nad nimi,
- współkorzystaniu z kabli telekomunikacyjnych w budynku aż do zlokalizowanego w budynku lub poza nim punktu ich połączenia z publiczną siecią telekomunikacyjną, w tym udostępnianiu całości lub części kabla, w szczególności włókna światłowodowego,
- możliwości korzystania z:
- instalacji telekomunikacyjnej budynku, jeżeli powielenie infrastruktury telekomunikacyjnej byłoby ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe,
- punktu połączenia instalacji telekomunikacyjnej budynku z publiczną siecią telekomunikacyjną.
Również w tym przypadku, warunki zapewnienia dostępu, przedsiębiorcy telekomunikacyjni ustalają w umowie, która powinna być zawarta w terminie 30 dni od dnia wystąpienia o jej zawarcie. W przypadku uchylania się przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego – właściciela infrastruktury telekomunikacyjnej od zapewnienia dostępu do należącej do niego infrastruktury telekomunikacyjnej, prezes UKE może w formie decyzji administracyjnej określić minimalne warunki współpracy niezbędne do zapewnienia tego dostępu.
Podsumowując należy stwierdzić, że zarówno art. 30 Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych jak i art. 139 Prawa Telekomunikacyjnego stanowią podstawę dla operatorów usług telekomunikacyjnych do żądania dostępu do określonej infrastruktury celem zaoferowania swoich usług użytkownikowi końcowemu. O ile jednak regulacja art. 30 Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych odnosi się obowiązków osób posiadających tytuł prawny do władania nieruchomością, do której dostępu zażądać może przedsiębiorca telekomunikacyjny, o tyle art. 139 Prawa Telekomunikacyjnego odnosi się do obowiązków innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który po spełnieniu dodatkowych przesłanek zobowiązany będzie do wyrażenia zgody na współkorzystanie przez innego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego z infrastruktury telekomunikacyjnej stanowiącej jego własność.
Obie regulacje stanowią niewątpliwie ingerencję w prawo własności, lecz wynikającą wprost z ww. ustaw. Ich celem jest m.in. zwiększenie powszechnej dostępności szybkiego Internetu dla użytkowników końcowych również poprzez usprawnienie dostępu do budynków poprzez nałożenie dodatkowych obowiązków na ich właścicieli i zarządców. Nie ulega również wątpliwości, że celem, jaki przyświecał Ustawodawcy było zapewnienie jak największej konkurencyjności operatorów telekomunikacyjnych, tak aby użytkownicy końcowi – abonenci mogli cieszyć się możliwie najlepszą ofertą usług telekomunikacyjnych.
Autor: Mateusz Doroszczonek